Genesis 3 - De zondeval

Bijbelvertaling 2023 (BV23)

9 april 2024

Links:

Over het boek Genesis

Een complete uitleg van ieder vers en eventuele afwijkingen in vertalingen staat onder de leestekst!

Genesis 3 - De zondeval

Dit hoofdstuk vertelt over de verleiding van Adam en Eva door de slang en hoe het scheiding brengt tussen God en de mens. In de uitleg onder de teksten lees je wat de zondeval is, waarom dit op iedereen van toepassing is en de reden waarom ze uit het paradijs weg moesten.

1 De slang werd sluwer dan alle dieren in het veld die God 'IK BEN' had gemaakt. Hij zei tegen de vrouw: " God heeft toch gezegd dat je van geen enkele boom in de hof mag eten?"

2-3 De vrouw zei tegen de slang: "Wij eten vruchten van de bomen in de hof, maar God heeft over de vrucht van boom in het midden van de Hof, gezegd: daarvan mag je niet eten of hem aanraken, opdat je niet sterft!"

4-5 Toen zei de slang tegen de vrouw: "Jullie zullen helemaal niet dood gaan en sterven! God weet dat op de dag dat jullie daarvan eten, jullie ogen open zullen gaan, jullie als God zullen zijn en goed en kwaad zullen kennen."

6 De vrouw zag de boom als goed om van te eten en prachtig voor het oog. Een boom die aanlokkelijk was om inzicht te krijgen. Ze nam een vrucht en at en gaf ook haar man, die bij haar was en hij at.

7 Toen werd bij beiden de ogen geopend en ze merkten dat ze naakt waren. Ze naaiden vijgenbladeren aan elkaar en maakten schorten voor zichzelf.

8 Toen hoorden ze het geluid van God "IK BEN". Hij wandelde in de hof, in de koele wind van de dag. De mens en zijn vrouw verborgen zich midden tussen de bomen in de hof, buiten het zicht van God "IK BEN".

9 En God "IK BEN" riep Adam en zei tegen hem: "Waar ben je?"

10-11 Hij antwoordde Hem: "Ik hoorde Uw geluid toen U wandelde in de hof en was bang omdat ik naakt ben; daarom verborg ik mij." En Hij zei: "Wie heeft je duidelijk gemaakt dat je naakt was? Heb je van de boom gegeten waarvan Ik instructies gaf om daar niet van te eten?"

12-13 Toen zei Adam: "De vrouw die U mij mee hebt gegeven, die heeft mij van de boom gegeven en ik heb gegeten". God "IK BEN" vroeg toen aan de vrouw: "Wat heb jij gedaan?" De vrouw zei: "De slang heeft mij misleid en ik heb gegeten."

14 Toen zei God "IK BEN" tegen de slang: "Omdat je dit hebt gedaan ben je vervloekt onder al het vee en alle dieren van het veld. Je zult op je buik gaan en de rest van je levensdagen stof eten.

15 Ik zal vijandschap stichten tussen jou en de vrouw en tussen jouw zaad en haar Zaad. Hij zal je kop openbreken en jij zult Hem de hiel verwonden."

16 Tegen de vrouw zei Hij: "Ik zal de zorgen van je zwangerschap vermenigvuldigen, met zorgen zal je kinderen baren. Je zult naar je man verlangen en hij zal over je heersen."

17-19 Tegen Adam zei Hij: "Omdat je hebt geluisterd naar de stem van je vrouw en van de boom hebt gegeten, waarvan Ik je de instructie gaf om daar niet van te eten, door jou is de grond daarom vervloekt. Je zult er met zorgen van eten, alle dagen van je leven. Hij zal je doorns en distels voortbrengen en je zult het kruid van het veld eten. Met zweet op je gezicht zal je er van eten tot je tot de grond terugkeert, want daaruit ben je genomen. Je bent aarde en zult weer aarde worden."

20 Adam noemde zijn vrouw Eva, omdat ze de moeder van alle levenden is.

21 God "IK BEN" maakte voor Adam en zijn vrouw kleden van huiden en bekleedde ze daarmee.

22-23 Toen zei God "IK BEN": "Nu is de mens geworden als een van Ons en kent goed en kwaad. Nu mag hij niet zijn hand uitsteken en ook van de boom des levens nemen en tot in eeuwigheid leven." Daarom stuurde God "IK BEN" hem uit de hof van Eden, om de aardbodem te bewerken waaruit hij was genomen.

24 Hij verdreef de mens en maakte voor hem een woonplek ten oosten van de hof van Eden. Toen stelde Hij cherubs op en een vlammend zwaard, dat ronddraaide, om de weg naar de boom des levens te bewaken.

Uitleg van Genesis 3

We gaan in dit hoofdstuk extra diep op de teksten in, want deze tekst bevat alle informatie over de breuk tussen God en mens, maar ook al de belofte van de komst van de Verlosser en herstel (vers 15)!

1 | De slang werd sluwer dan alle dieren in het veld die God 'IK BEN' had gemaakt. Hij zei tegen de vrouw: " God heeft toch gezegd dat je van geen enkele boom in de hof mag eten?"

De genoemde slang is listig. Hij stelt Eva een suggestieve vraag, waarin hij vraagt of God gezegd heeft dat ze van geen enkele boom mag eten. Hij weet echter heel goed hoe het werkelijk zit. Ze mochten maar van één boom niet eten! Hier zien we ook hoe de slang een zaadje van rebellie plant. Hij trekt de oprechtheid van God in twijfel en suggereert dat Eva dat ook maar moet doen. Uit Openbaring 12:9 en 20:2 blijkt dat de slang in feite de satan is, Gods tegenstander, die zelf wil heersen.

Opvallend is dat God Zelf de slang gemaakt heeft. Waarom? Die vraag houdt mensen al duizenden jaren bezig. We hopen hier nog een artikel over te schrijven. De grondtekst zegt dat de slang sluwer werd. Hij was dus niet zo sluw geschapen, maar werd steeds sluwer. Sluw staat hier voor listig, geniepig, misleidend, gewiekst. Het betekent in feite dat de slang er op uit was om Eva te misleiden en verleiden om iets te doen wat niet was toegestaan.

Andere vertalingen: De vertalingen melden dat de slang de 'sluwste', of 'listiger was'. De grondtekst lijkt echter aan te geven dat de slang sluwer werd. Op wat kleine variaties in de vorm van de vraagstelling na, zijn hier verder geen opvallende afwijkingen te vinden. 

2-3 | De vrouw zei tegen de slang: "Wij eten vruchten van de bomen in de hof, maar God heeft over de vrucht van boom in het midden van de Hof, gezegd: daarvan mag je niet eten of hem aanraken, opdat je niet sterft!"

Eva geeft als eenvoudig antwoord: "Wij eten van de vruchten van de bomen in de hof. God heeft gezegd dat we alleen niet de vrucht mogen eten van de boom in het midden van de hof en we mogen die zelfs niet aanraken!" Dat laatste voegt ze zelf toe. God heeft dat helemaal niet gezegd. Ook zou het mogelijk kunnen zijn dat Adam haar dit zo heeft doorgegeven. In dat geval is Adam degene die 'niet aanraken' heeft toegevoegd. Dit is echter speculeren.

Feit is dat de mensen Gods verbod dus hebben aangepast en uitgebreid. Je zou dit al een eerste uiting van religie kunnen noemen, waar de mens Gods bedoeling aanpast en in extra regeltjes vastlegt. Dat is ook meteen het gevaar van religie: het schiet soms zijn doel voorbij en kan zelfs geloof en relatie vervangen door regeltjes als surrogaat! Wie vaste regels heeft 'hoeft niet meer te geloven'.

Eva noemt de boom hier niet 'de boom met kennis van goed en kwaad'. Had Adam haar die naam niet verteld? Hij was degene die het verbod te horen kreeg. Het zou kunnen zijn dat Eva alleen wist dat ze niet van die boom mocht eten, maar de naam niet kende. Daarvan zou de slang dan misbruik kunnen hebben gemaakt.

Andere vertalingen: De diverse vertaalvariaties van deze uitspraak wijken qua betekenis niet echt af.

4-5 | Toen zei de slang tegen de vrouw: "Jullie zullen helemaal niet dood gaan en sterven! God weet dat op de dag dat jullie daarvan eten, jullie ogen open zullen gaan, jullie als God zullen zijn en goed en kwaad zullen kennen."

De slang voedt hier zijn zaad van twijfel, door God als leugenaar neer te zetten. Hij insinueert dat God egoïstisch en zelfzuchtig is en de mens klein en onwetend wil houden. Feitelijk zegt hij: "waarom wordt je niet zelf een god, met alle kennis van goed en kwaad? Dan heb je God niet meer nodig!". Hij weekt de mens langzaam los van de waarheid, namelijk dat God de mens met dit verbod beschermt tegen het kwaad. Eten van de boom zou betekenen dat de mens begon te sterven. Vanaf dat moment begon het proces van doodgaan.

De slang projecteert hier zijn eigen verlangen op de mens. Hij wil zelf god zijn en zet daarvoor alle middelen in.

Treffend is de gelijkenis met hoe veel geloofscritici vandaag de dag over God praten. Nog steeds wordt geprobeerd God als leugenaar neer te zetten en nog steeds klinkt, via hen, de leugen van de slang, namelijk dat God de mens klein en onwetend zou willen houden. Dat zegt meer over hen, dan over God. De Bijbel als geheel zegt echter heel iets anders en is de meest uitgebreide levensuitleg ooit verschenen.

Andere vertalingen: De NBV04 gebruikt hier het meervoud 'goden'. Dit wijkt iets af van 'als God zijn', wat duidt op de enige Almachtige God. Ook de KJV gebruikt hier dit meervoud. Het oorspronkelijke woord 'Elohim' kan zowel staan voor de Almachtige God, als voor goden in meervoud. In dit geval lijkt het eerste correct.

6 | De vrouw zag de boom als goed om van te eten en prachtig voor het oog. Een boom die aanlokkelijk was om inzicht te krijgen. Ze nam een vrucht en at en gaf ook haar man die bij haar was en hij at.

Eva geeft toe aan de verleiding. De woorden van de satan missen hun doel niet. Ze wil alles weten, ook wat goed en kwaad betekenen. Het is een directe valkuil en ze stapt er met open ogen in. Vaak wordt vooral Eva deze 'zondeval' verweten (zie uitleg over dit woord hieronder), maar Adam is net zo schuldig. Hij stond blijkbaar naast haar en hield haar niet tegen, maar at zelf ook!

Interessant is dat ze 'zondigden' zonder dat ze wisten wat zonde was. Ze kenden namelijk nog geen goed en kwaad! Ze wisten dat ze niet van de boom mochten eten, maar kenden het morele aspect 'goed en kwaad' nog niet. Hun fout was dat ze de waarschuwing van God door de woorden van de slang niet serieus namen en tóch aten.

De zonde die vanaf dat moment binnen kwam, was dat ze hierdoor van God gescheiden werden, terwijl ze eerst altijd bij Hem konden zijn en met Hem contact konden hebben. Het eten van de vrucht verbrak die band en vanaf dat moment misten ze hun doel (bij God zijn) en moesten ze zelf (van God gescheiden) 'overleven'.

Het woord dat wij kennen als 'zonde' betekent dan ook letterlijk 'het doel missen'. Lees voor meer informatie het artikel over 'de zonde'. Het bekende woord 'zondeval' duidt dan ook op het moment dat de mens niet meer bij God kon leven en daardoor zijn doel miste. De mens was geschapen om bij God te zijn en dat werd verbroken.

Andere vertalingen: Afgezien van stijl wijkt de inhoud in de andere vertalingen niet echt af.

7 | Toen werd bij beiden de ogen geopend en ze merkten dat ze naakt waren. Ze naaiden vijgenbladeren aan elkaar en maakten schorten voor zichzelf.

Hoewel ze al die tijd al naakt waren was het ze nooit opgevallen als iets om je voor te schamen. Pas na het eten van de vrucht merkten ze dat en schaamden ze zich blijkbaar omdat ze naakt waren. Deze schaamte komt mogelijk voort uit het besef dat ze kwetsbaar werden en inzagen dat ze iets hadden gedaan wat niet mocht. Dit blijkt uit het volgende vers.

Schaamte komt voort uit het besef dat je iets fout deed. Ze wisten dat ze Gods instructies hadden gebroken en omdat ze nu wisten wat goed en kwaad was, beseften ze dat ze kwaad hadden gedaan. Het directe gevolg daarvan is dat ze zichzelf zowel fysiek en geestelijk naakt en kwetsbaar zagen. Ze bedekten hun naaktheid met een schort en we lezen in het volgende vers dat ze zich voor God verborgen, wetende dat ze schuldig waren.

Andere vertalingen: In de grondtekst staat het woord 'gordel' in plaats van schort. Bijna alle vertalingen gebruiken het woord 'schort' omdat dit logisch is. Het woord 'gordel' staat voor 'omgorden' en kan zeker ook een ruimere bedekking zijn dan alleen een riem. De NWV beschrijft het samenbinden van vijgenbladen en noemt het rond de heupen doen om zich te bedekken. Die laatste woorden lijken een verklarende toevoeging, maar staan niet in de grondtekst.

8 | Toen hoorden ze het geluid van God "IK BEN". Hij wandelde in de hof, in de koele wind van de dag. De mens en zijn vrouw verborgen zich midden tussen de bomen in de hof, buiten het zicht van God "IK BEN".

Hoe bijzonder was dat? God wandelde gewoon in de tuin waar ze leefden! Hij praatte met ze en ging met ze om. Het is duidelijk dat er persoonlijke omgang met God was en dat Hij in de tuin kwam om ervan te genieten. Hoe ver zijn we nu afgedwaald van dat prachtige tafereel. Adam en Eva verstoppen zich uit schaamte. Dit gevoel hadden ze nooit eerder ervaren, maar het beroofde ze nu van hun zekerheid en open omgang met God Zelf. Ze hadden zich nooit eerder hoeven te schamen, maar verborgen zich nu.

Andere vertalingen: De KBS75 spreekt hier over 'de donder van Jahwe God'. Dit lijkt niet logisch, want het feit dat God wandelt in de tuin en spreekt met Adam en Eva, doet niet vermoeden dat Hij donderend aan komt lopen. Dat past niet bij wandelen. De SV, HSV, KJV, EBV24, BB en NWV spreken over de 'stem' van God. Het woord in de grondtekst kan zowel geluid en stem betekenen. Wij gebruiken 'geluid' omdat hij God hoorde wandelen. Dit sluit het horen van een stem niet uit, maar het lijkt logischer dat ze God hoorden aankomen. God roept ze namelijk pas in het volgende vers.

De EBV24 laat het woord 'wind' weg. De HSV voegt 'in de namiddag' toe, terwijl de NBG51 spreekt over avondkoelte. De NBV04, NBV21 en BB spreken over avondwind, de KBS75 over middagwind en de EBV24 heeft het over het vallen van de avond. HB heeft het over de avond.

Dit zijn allemaal onnodige variaties, want het moment van de dag wordt in de grondtekst niet genoemd. Alleen dat het op het winderige deel van de dag was.

9 | En God "IK BEN" riep Adam en zei tegen hem: "Waar ben je?"

Het feit dat God hier vraagt waar Adam is, zegt genoeg: vóór de zondeval liepen ze gewoon samen met God door de hof! Nu was die vrijheid verdwenen. Uit deze gebeurtenis lijkt overigens te blijken dat God de mens werkelijk volkomen vrij liet en ze niet 'in de gaten hield'. Anders had Hij deze vraag waarschijnlijk niet gesteld. Dit blijkt ook uit de volgende verzen. God liet de mens zó vrij dat Hij, Die alles weet, dit blijkbaar niet wist of Zich bewust weerhield van het weten. In de hof waren ze werkelijk vrij! Een andere optie is dat God ze in gelegenheid stelde om de waarheid te vertellen en hun fout toe te geven.

Wij gebruiken vanaf dit punt de naam 'Adam' omdat God hem hier persoonlijk aanspreekt. Het woord 'Adam' betekent 'mens'.

Andere vertalingen: Afgezien van de Naam van God zijn er weinig verschillen.

10-11 | Hij antwoordde Hem: "Ik hoorde Uw geluid toen U wandelde in de hof en was bang omdat ik naakt ben; daarom verborg ik mij." En Hij zei: "Wie heeft je duidelijk gemaakt dat je naakt was? Heb je van de boom gegeten waarvan Ik instructies gaf om daar niet van te eten?"

Adam zegt dat hij bang was toen hij God in de hof hoorde. Hij gebruikt zijn naaktheid als reden, maar we kunnen er gerust van uit gaan dat hij ook bang was omdat hij niet had geluisterd naar God en wél van de vrucht had gegeten. Zijn geestelijke naaktheid -hij wist dat God het zou zien- lijkt duidelijk. God heeft het ook direct door en stelt hem vragen. God ziet ook direct dat iemand anders ze heeft duidelijk gemaakt dat ze naakt zijn en verbindt dat met het eten van de boom van kennis van goed en kwaad. Het zou ook kunnen dat God ze een kans wilde geven om de waarheid te vertellen en daarom deze vragen stelde.

Opvallend is dat het woord dat vaak wordt vertaald met 'verboden' eigenlijk moet worden aangeduid als 'instructies'. Uiteraard kun je dat ook zien en vertalen als een verbod, maar die vertaling verbergt een beetje de reden waarom ze niet van die boom mochten eten. Een verbod geeft geen reden, maar een instructie is er om je te beschermen tegen verkeerd gebruik. In dit geval was de instructie een bescherming tegen de dood. Wij hanteren dan ook het woord 'instructies'.

Andere vertalingen: Bijna alle vertalingen gebruiken het woord 'verbod' of een variant daarvan. De KJV noemt het 'commanded', wat meer richting instructie gaat en de ISA3 grondtekst zegt 'instructies'. HB gebruikt 'de Here God' en niet 'Hij'.

12-13 | Toen zei Adam: "De vrouw die U mij mee hebt gegeven, die heeft mij van de boom gegeven en ik heb gegeten". God "IK BEN" vroeg toen aan de vrouw: "Wat heb jij gedaan?" De vrouw zei: "De slang heeft mij misleid en ik heb gegeten."

Het is duidelijk dat de openheid verdwenen is: Adam schuift de schuld op zijn vrouw en ook op God Zelf, want hij voegt er aan toe: "die U mij mee hebt gegeven". Hij beschuldigt God er eigenlijk van dat Hij Eva heeft gemaakt en dat Adam daardoor ongehoorzaam was. God vraagt dus aan Eva wat zij gedaan heeft en Eva doet hetzelfde als Adam en schuift de schuld op de slang. Dat is ook weer indirect een verwijt naar God, want die had toch de slang gemaakt?

Dit is enorm belangrijk! Sinds de zondeval is de eerste verdediging van de mens bij het betrapt worden op een fout of leugen, meestal de schuld geven aan anderen, opvoeding, omstandigheden etc. Het dragen van eigen verantwoording blijkt ontzettend moeilijk te zijn voor de mens. Juist dit is ook de reden waarom mensen zo moeilijk hun vertrouwen op God kunnen stellen. Dat brengt namelijk met zich mee dat je eerlijk en open moet zijn over je eigen falen, fouten of misstappen. Je verantwoording nemen voor je daden dus.

Dit verklaart ook waarom mensen zelfs in hun geloof eerder geneigd zijn om religieus te zijn, dan direct naar God te gaan. Ze zoeken middelaars, zoals Maria, 'heiligen', grote sprekers of schrijvers en zelfs Jezus. Zo zien de Jehova's Getuigen Jezus bijvoorbeeld niet als de Zoon, maar als een zoon en als middelaar, terwijl de Bijbel duidelijk aangeeft dat Jezus de Eniggeboren Zoon van God is, die het contact tussen God de Vader en mens heeft hersteld.

In tegenstelling tot deze middelaars, waarbij je tot iemand spreekt die dan de boodschap door geeft, heeft Jezus de weg geopend om weer direct met God te kunnen praten. Hij bemiddelt niet, maar heeft de deur geopend! 

Overigens blijkt zelfs in het dagelijks leven dat -los van geloof- eerlijkheid het langst duurt en het toegeven van fouten een ommekeer naar herstel is. Met deze zin valt weer een directe link te leggen naar het offer van Jezus Christus, die vergeving, redding en genade brengt aan wie oprecht en eerlijk alles bij Hem brengt en Zijn vergeving en genade aanneemt.

Enkele vertalingen gebruiken het woord 'vrucht' en niet 'boom'. Het verschil lijkt onbelangrijk, maar de boom was de boom van kennis van goed en kwaad en dus een statisch gegeven. De vrucht van die boom droeg echter de gevolgen van het eten van die boom in zich. Het eten van de boom is dus de daad en de vrucht levert de gevolgen en verspreidt het zaad. Boom is hier de correcte vertaling.

Andere vertalingen: De NBV04, NBV21 en de NWV gebruiken het woord 'vrucht' waar 'boom' hoort te staan. Hoewel de strekking duidelijk is, is dit afwijkend van de grondtekst. De BB noemt de vrucht van de boom en HB slaat dit woord helemaal over.

14 | Toen zei God "IK BEN" tegen de slang: "Omdat je dit hebt gedaan ben je vervloekt onder al het vee en alle dieren van het veld. Je zult op je buik gaan en de rest van je levensdagen stof eten.

Hoewel Adam en Eva God ongehoorzaam waren, is het duidelijk dat de werkelijke schuld bij de slang ligt. Die heeft haar wel degelijk verleid. Eva schoof dus de schuld terecht op de slang met zijn verleiding, maar haar keuze om er aan toe te geven is haar eigen fout! Ook Adam maakte zelf de fout om toe te geven toen Eva hem de vrucht aanbood. God vervloekt de slang dan ook en maakt hem tot vijand van ieder dier en elk soort vee.

Slangen eten niet echt stof. Het is een aanduiding dat de slang zijn eten uit het stof, dus van de bodem eet. Blijkbaar kon de slang eerst lopen en zag hij er anders uit. De totale vernedering is dan ook dat hij vanaf dit moment op zijn buik en zonder poten of benen door het stof moet kruipen.

Andere vertalingen: De SV en de KJV spreken over een vervloeking 'boven' al het vee en velddieren. Dat duidt op een zwaardere vervloeking dan die andere dieren. Veel andere vertalingen (HSV, NBG51, EBV24, KBS75, PCV, HB, NWV) gebruiken het woord 'onder'. Beide duiden ze er op dat de slang vervloekt werd en minderwaardig was geworden aan alle andere dieren. De NBV04 en NBV21 spreken over het mijden en afwenden door andere dieren. De BB slaat de dieren helemaal over. De ISA3 spreekt met toegevoegde woorden over 'weg' zijn van alle andere dieren.

15 | Ik zal vijandschap stichten tussen jou en de vrouw en tussen jouw zaad en haar Zaad. Hij zal je kop openbreken en jij zult Hem de hiel verwonden."

De vijandschap tussen de slang en de vrouw gaat over haar, maar ook over de Verlosser. Jezus is niet door het zaad van een man verwekt en wordt dus geboren uit het 'zaad' van de vrouw, als Enige in de geschiedenis. Daarom moest Maria ook maagd zijn. De Verlosser, die uiteindelijk de kop van de slang verbrijzelt, is geboren uit een vrouw, zonder tussenkomst van een man! Deze tekst is dus een profetie over de komst van de Verlosser: Jezus.

Het zaad van de slang staat voor de mensen die zijn leugens volgen. Dit is een serieus te nemen tekst! Mensen die de woorden van de slang volgen en nastreven (en god over hun eigen leven willen zijn) en dus wandelen op de manier zoals de slang voorstelt, worden hier het zaad van de slang genoemd! Geen goede keuze wanneer je bedenkt wat zijn einde zal zijn.

Opvallend is dat de slang het 'Zaad van de vrouw' in de hiel zal treffen! Dat komt dus van achteren, achterbaks en geniepig. Zou dit kunnen duiden op het verraad door Judas, toen hij Jezus voor 30 zilverlingen verkocht aan de hogepriesters? Het wijst hoogstwaarschijnlijk vooral naar de kruisiging van Jezus. Bij een kruisiging werden vaak nagels door de hielen in de zijkanten van de staande balk geslagen. 

Satan (de slang) dacht Jezus te verbrijzelen en doden, maar dat werd zijn eigen ondergang en kostte hem de kop, die werd verbrijzeld toen de dood Jezus niet kon vasthouden. Dit is ook de reden waarom iedereen die het offer van Jezus aanneemt en Hem als Verlosser aanvaardt, bevrijd is van de erfzonde, het van God gescheiden zijn. Lees hierover later meer in een artikel over dit onderwerp.

Andere vertalingen: De SV gebruikt het oude woord 'verzenen' voor hiel. Veel vertalingen gebruiken andere woorden voor het 'zaad': 'nageslacht' (HSV, NBV04, NBV21, NWV), 'nakomelingen' (HB), 'kinderen' (BB) of 'kroost' (PCV, KBS75) voor het 'zaad'. De vraag is of dat klopt bij het 'zaad van de vrouw', daar dit wijst op de Verlosser: Jezus. Het gaat waarschijnlijk niet direct over haar eigen menselijke nageslacht.

Bij het 'zaad van de slang' lijkt het te gaan om wie hem -bewust of onbewust- volgen. Voorbeelden daarvan zijn 'god over je eigen leven willen zijn' en de leugen dat God niet betrouwbaar zou zijn en ons klein wil houden (zie het commentaar bij vers 2-3). Dat zou ons tot nadenken moeten stemmen. Wie is een god in jouw leven?

De meeste vertalingen (SV, HSV, NBG51, HB, BB) gebruiken 'verbrijzelen', 'vermorzelen' of 'verpletteren'. Dit is niet in overeenstemming met Numeri 9:12, waar staat dat geen van Zijn botten gebroken zal worden. Hij wordt doorboord in zijn hielen. De KBS75 het heeft over het 'bedreigen' van de kop en de hiel, in plaats van verbrijzelen, breken of vernietigen. Dit lijkt onjuist, want er is geen sprake van bedreigen, maar van doelbewuste actie! De ISA3 gebruikt het woord 'verwonden', de NBV's 'bijten' en de NWV 'treffen'. Deze lijken acceptabel, daar de exacte vertaling wat onduidelijk is.

16 | Tegen de vrouw zei Hij: "Ik zal de zorgen van je zwangerschap vermenigvuldigen, met zorgen zal je kinderen baren. Je zult naar je man verlangen en hij zal over je heersen."

God straft de vrouw ook. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht gaat het hier mogelijk niet direct om een pijnlijkere zwangerschap of bevalling, maar om de zorgen die ze met zich meebrengen. Kinderen worden vanaf dat moment in 'erfzonde' geboren, dus van God gescheiden. Hun ouders zullen zich zorgen maken over hun leven en toekomst en de pijn van je kinderen zien lijden of worstelen, is iedere goede ouder bekend. Het is uiteraard wel mogelijk dat zwangerschap en bevalling ook zwaarder en pijnlijker werden.

Verder wordt de gelijkheid tussen man en vrouw hier opgeheven. De man zal vanaf nu over haar heersen en zijn vrouw zal naar hem verlangen (en dus weer kinderen krijgen en dus meer zorgen). Dit heeft betrekking op de relatie van een man en zijn vrouw, niet over die van mannen en vrouwen in het algemeen. 'Binnen het huwelijk', zou je kunnen toevoegen. Het is dus niet een reden voor mannen om alle vrouwen te overheersen!

Voor de zondeval waren ze gelijk aan elkaar. Ze stonden zij aan zij. Nu zal de man het hoofd van het gezin zijn en zal zij zich moeten aanpassen. Dit is geen vrijbrief voor de man om zijn vrouw te overheersen! Het is een vaststelling van hoe de toekomst er uit zal zien.

Soms wordt deze tekst door mannen misbruikt als reden om hun vrouw klein te houden, maar dat is niet wat hier wordt gezegd. Het is geen excuus. Het is een voorspelling! Op andere plaatsen in de Bijbel wordt hier duidelijk over gesproken. Over dit onderwerp hopen we een artikel te brengen.

Andere vertalingen: Veel vertalers leken helaas wat moeite te hebben om deze tekst correct te vertalen, afhankelijk van de 'tijdgeest' van de vertaling. De werkelijkheid is echter niet zo ingewikkeld: volg wat de grondtekst zegt, niet wat politiek correct lijkt.

De SV gebruikt het woord 'smart'. Dat is correct en duidt op intense zorgen en verdriet. Het woord zelf is alleen wat verouderd en minder bekend. De KJV spreekt over 'zorgen'. De HSV en HB gebruiken woorden als 'moeite' en 'pijn' en de NBG51 heeft gekozen voor 'moeite' en 'smart'. De NBV04 en NBV21 passen de inhoud helaas aan en spreken over een 'zware last' (zou nog kunnen) en 'zwoegen' bij de bevalling. Dat laatste is niet wat er in de grondtekst staat. De EBV24 maakt er 'pijn' van en lijkt de duiden op fysieke pijn. Het gaat echter waarschijnlijk vooral om de zorgen en dus emotionele pijn.

17-19 | Tegen Adam zei Hij: "Omdat je hebt geluisterd naar de stem van je vrouw en van de boom hebt gegeten, waarvan Ik je de instructie gaf om daar niet van te eten, door jou is de grond daarom vervloekt. Je zult er met zorgen van eten, alle dagen van je leven. Hij zal je doorns en distels voortbrengen en je zult het kruid van het veld eten. Met zweet op je gezicht zal je er van eten tot je tot de grond terugkeert, want daaruit ben je genomen. Je bent aarde en zult weer aarde worden."

Hier zien we iets dat vaak over het hoofd wordt gezien: de grond is vervloekt omdat Adam naar zijn vrouw heeft geluisterd en van de vrucht at. Het is waarschijnlijk niet een straf, zoals vaak wordt gedacht: het is een gevolg van hun daden. Als gevolg van hun fout is de grond vervloekt, niet omdat God de aarde vervloekt als een soort straf!

Het gevolg is ook dat de grond niet meer zo vruchtbaar zal zijn, veel doorns en distels zal voortbrengen en dat ze (net als de dieren) van het veld moeten eten, waar de mens ook nog eens hard voor zal moeten zwoegen om te kunnen eten. Dat geeft iedere dag weer zorgen. Voor de zondeval hadden ze alles ter beschikking, maar nu moeten ze het zelf verbouwen en oogsten. Uiteindelijk zal de mens sterven en weer in de grond worden opgenomen waaruit hij werd genomen (Genesis 1). Wat een verschil met het prachtige leven dat ze hadden, waarbij ze nooit hadden hoeven sterven.

De aarde of grond is hier niet de planeet, maar de grond zelf.

Opvallend detail: Adam moest doorns uit de grond halen en Jezus kreeg een kroon van doorns op het hoofd. Adam stierf en zijn lichaam ging dood als gevolg van de zondeval en werd weer aarde, terwijl Jezus stierf en weer uit de dood en het graf opstond! De dood kreeg macht bij de eerste Adam, maar die macht werd gebroken bij de tweede Adam, namelijk Jezus! En Jezus was weer geboren uit het Zaad van de vrouw. 

Zo zien we dat al direct na de zondeval, de weg terug naar God wordt uitgestippeld! 

Andere vertalingen: In de SV wordt gesproken over het 'aardrijk'. Dat lijkt meer op de gehele aarde. Het woord dat hiermee wordt vertaalt betekent echter 'de aarde, de grond', dus de letterlijke materie. De andere vertalingen noemen het correct de 'aardbodem' of 'de grond'. De EBV24 spreekt van 'de aarde', maar lijkt wel de bodem te bedoelen. De NBV04 en NBV21 maken er 'de akker' van. Dat is theoretisch wel de aarde, maar weer te beperkt, want ook de andere grond is vervloekt, niet alleen de akkers. De PCV brengt het wat erg dramatisch, door te zeggen dat je alleen door levenslang zwoegen van de grond kunt eten. Weliswaar moet de mens levenslang zwoegen om te eten, maar niet eerst een leven zwoegen en dan pas eten.

20 | Adam noemde zijn vrouw Eva, omdat ze de moeder van alle levenden is.

Pas vanaf dit moment wordt de vrouw echt 'Eva' genoemd: de 'eerste vrouw'. Daarvoor was ze steeds 'de vrouw'. Ze is de moeder uit wie uiteindelijk alle mensen, behalve Adam en Eva zelf, voort zijn gekomen.

Andere vertalingen: Op wat kleine verschillen in woordkeuze na zijn er geen afwijkingen.

21 | God "IK BEN" maakte voor Adam en zijn vrouw kleden van huiden en bekleedde ze daarmee.

God maakt kleden van huiden voor Adam en Eva, om zich mee te bedekken. Dit waren waarschijnlijk een soort mantels. Over de reden en oorsprong van deze bedekking zijn meerdere theorieën in omloop.

a) God slachtte een of meerdere dieren (de dood deed haar intrede). Deze dood was het eerste teken dat er alleen via dood en bloed een bedekking van de zonde kon zijn, wijzend op Jezus. Die werd als Lam 'geslacht' om de erfzonde* te verbreken. De kleding was dan, naast bescherming in een niet meer perfecte omgeving, mogelijk een herinnering aan het feit dat ze nu sterfelijk waren. Er stond iets tussen hen en God in, namelijk de erfzonde*. Het is dan een symbool van het missen van hun doel: bij God zijn.

b) De temperatuur en omstandigheden buiten de hof waren minder prettig. De doorns en distels zouden voor verwondingen zorgen en ze schaamden zich nu voor hun naaktheid. Het kan dus zijn dat God ze de kleding als bescherming meegaf.

c) De bekleding maakte nog eens extra duidelijk dat ze nu net als dieren leefden, Een teken van hoe diep ze waren gevallen.

Er zijn uiteraard nog meer verklaringen en combinaties daarvan mogelijk, maar het meest waarschijnlijk is toch wel het symbool dat de erfzonde* alleen via de dood kon worden bedekt, tot het moment dat het ultieme Offerlam werd gedood. Dit zou ook kunnen verklaren waarom er later wordt overgegaan tot het offeren van dieren.

Opvallend is dat Jezus na de kruisiging en het sterven, aan de doden het Evangelie heeft verkondigd (1 Petrus 4:6). Heeft dat die tijdelijke bedekking weggenomen? Blijkbaar was de scheiding tussen God en de mens zelfs in de dood nog aanwezig, tot de Heer de erfzonde* verbrak door onschuldig tóch te sterven! De doden kregen dus alsnog de kans om voor God te kiezen!

* Erfzonde is de scheiding tussen God en mens, die door de zondeval vanaf de geboorte aanwezig is. Het is dus niet het doen van slechte dingen, maar het gevolg van de scheiding tussen God en mens en automatisch op ieder mens van toepassing  vanaf de geboorte. Daarom is ook niemand 'zonder zonde', hoe goed je ook leeft! Alleen het aanvaarden van het offer van Jezus kan deze erfzonde verbreken. Vanuit die erfzonde volgen ook 'gewone zonden' in de zin van kwaad.

Andere vertalingen: Er zijn variaties in de kledingvorm, maar niet noemenswaardig. De NWV wijkt af van de andere vertalingen en zegt dat de mensen zich zelf met de kleren konden kleden. Dit wijkt af van de tekst, die zegt dat God ze bekleedde. Hoewel de grondtekst niet spreekt over de huiden van dieren, maar over huiden, gebruiken de NBV04, NBV21, EBV24, PCV, HB, BB en NWV die toevoeging van het woord 'dieren'. Dit is niet onlogisch, maar niet zoals het in de grondtekst staat, al zal de huid waarschijnlijk wel van dieren komen.

22-23 | Toen zei God "IK BEN": "Nu is de mens geworden als een van Ons en kent goed en kwaad. Nu mag hij niet zijn hand uitsteken en ook van de boom des levens nemen en tot in eeuwigheid leven." Daarom stuurde God "IK BEN" hem uit de hof van Eden, om de aardbodem te bewerken waaruit hij was genomen.

Blijkbaar is de kennis van goed en kwaad inderdaad een sleutel tot op God lijken, wat de slang ook beweerde. 'Lijken op' is overigens niet hetzelfde als 'gelijk zijn aan'. De mens is nu echter de god over zijn eigen leven en kan ook dingen scheppen. In tegenstelling tot God schept de mens echter vooral dingen die voortkomen uit de zonde en veel van zijn 'scheppingen' zijn destructief, bedoeld voor eigen plezier en om de echte God 'niet nodig te hebben'.

Om te voorkomen dat de mens eeuwig leeft wordt hij uit de hof verbannen. Besef goed dat dit genade van God lijkt te zijn en niet een straf! Vaak wordt het als straf gezien en ook zo verkondigd, maar dat is een onjuiste gedachte. Zou de mens wél van de boom des levens kunnen eten en zo eeuwig leven, dan kon de dood nooit meer de erfzonde (zie uitleg bij vers 21) verbreken! Dan was de mens voor altijd van God gescheiden!

In de hof hoefde de mens de grond niet te bewerken, maar daarbuiten wel. Dit laat zien dat de hof een speciale, optimale omgeving was, terwijl daarbuiten het leven zwaarder was.

De mens moet vanaf dat moment de aarde bewerken van waaruit hij was genomen.

Andere vertalingen: De PCV wijkt hier wat af en zegt: 'als hij nu zijn hand maar niet uitstrekt...' Dit is een zin die duidt op zorgen. God maakt zich echter geen zorgen, maar beslist dat ze de hand niet mogen uitstrekken naar de boom des levens. De BB zegt dat ze niet meer van de boom mogen eten. Het is echter niet duidelijk of ze er al van hadden gegeten, al zal die boom er met een reden zijn geweest. Het feit dat ze eeuwig zouden leven door er alsnog van te eten, doet vermoeden dat ze nog geen vrucht van de boom des levens hadden gegeten. In dat geval

zouden ze al eeuwig leven hebben. Dit blijft echter wel speculeren, want het staat niet beschreven. Het kan ook zijn dat de eeuwigheid van hun leven door de zondeval werd verbroken en niet opnieuw mocht worden opgepakt.

24 | Hij verdreef de mens en maakte voor hem een woonplek ten oosten van de hof van Eden. Toen stelde Hij cherubs op en een vlammend zwaard, dat ronddraaide, om de weg naar de boom des levens te bewaken.

De mens wordt uit de hof naar het oosten gedreven, waar God ze een plek geeft om te wonen. "IK BEN" zet wachters op de weg naar de boom des levens, in de vorm van cherubs. Dat zijn engelachtige wezens met vleugels, vaak in de vorm van een leeuw of stier. Het zijn wachters en worden vaker in de Bijbel genoemd (Exodus 26 en 28, 1 Koningen 6:23 en 8:6, Ezechiël 1 en 11, Psalm 18, 80 en 99, 2 Samuël 22, Openbaring 14). Ze dienen als wachters, maar God rijdt ook op cherubs.

Het vlammend zwaard was zelfstandig, dus werd niet vastgehouden door de cherubs. Het draaide rond en bewaakte de weg naar de boom des levens.

Andere vertalingen: Geen van de gelezen vertalingen (m.u.v. de ISA3) meldt dat God een woonplek maakte voor Adam en Eva, ten oosten van de hof. In plaats daarvan zeggen ze dat de cherubs ten oosten van de hof werden opgesteld. De grondtekst lijkt echter wel aan te geven dat God ze een plek in het oosten gaf en niet dat de cherubs in het oosten werden opgesteld, al zal dat waarschijnlijk wel in het oosten zijn geweest, daar Adam en Eva (en hun nakomelingen) in die richting woonden.

Dit lijk misschien onbelangrijk, maar het laat zien dat God ze niet wegjoeg en aan hun lot over liet, maar ervoor zorgde dat ze een schuilplaats hadden. Het woord dat hiervoor wordt gebruikt is 'tabernakel'. Dat betekent iets als schuilplaats of verblijfplaats en was waarschijnlijk een tent. We vinden dit woord later in de Bijbel terug als benaming van een verplaatsbare tent, die diende om in te aanbidden.

God is hier dus niet de boeman die vaak van Hem wordt gemaakt in verhalen. Hij beschermt ze tegen eeuwig van Hem gescheiden blijven door ze de boom van eeuwig leven te ontzeggen en geeft ze een onderdak om te wonen.

Er zijn wat kleine variaties in het woord 'cherubs', maar niet noemenswaardig. Het zwaard draaide volgens de grondtekst rond. De HSV, NBG51, NBV04, NBV21, EBV24, HB en de BB spreken van een zwaard dat heen en weer gaat. De BB geeft de engelen zelf een zwaard. De NWV meldt correct dat het zwaard ronddraaide en de SV spreekt over een zwaard dat omkeert, wat correct lijkt.

Bij de NBG51 flikkert het zwaard, maar brandt het niet, de NBV's voegen 'flitsend' toe, de KBS75 spreekt over de vlam van het wentelend zwaard en de PCV spreekt over bliksemend. De grondtekst ISA3 spreekt over een vlammend, roterend zwaard.

Gebruikte afkortingen

SV = Statenvertaling (GBS)

HSV = Herziene Statenvertaling 

NBG51 = Ned. Bijbelgenootschap 1951 

KBS = Katholieke Bijbelst. versie 1975

PCV = Petrus Canisiusvertaling

NBV04/21 = Nieuwe Bijbelvert.(04 en 21) 

HB=Het Boek

BB = Basis Bijbel

EBV24 = Evangelische Bijbelvert. 2024

KJV = King James Version

NWV = Nieuwe Wereldvert. 2017 (Jehova's)

De grondtekst is uit de ISA3, de Interlineair Scripture Analyzer 3.0.2.

Dit zijn de meest gebruikte vertalingen. De KBS gaf in 1995 een nieuwere versie uit, maar die is alleen tegen betaling leesbaar en dat past niet bij onze principes van het vrije Woord van God, dus hebben we die niet gebruikt. De Nieuwe Wereldvertaling van de Jehova's Getuigen hebben we er wel bij gepakt, mede om duidelijk te maken of en wanneer deze bewust lijkt af te wijken van de grondtekst ter aanpassing aan hun leer. Deze nemen we op ter waarschuwing.

Verschillen, verkeerde interpretaties en fouten in vertalingen zijn desastreus voor de betrouwbaarheid van de Bijbel. Ze kunnen verwarren en ontmoedigen voor wie juist de waarheid zoeken. We willen God laten kennen zoals Hij is, niet zoals religies denken dat Hij is. We vallen geen andere vertalingen en vertalers aan, maar willen zoutend zout zijn en terug naar Gods Woord. Over de diverse vertalingen, hun afwijkingen en oorsprong verschijnt over enige tijd een artikel!

Over Bijbelvertalingen 

De waarheid van de Bijbel is onveranderlijk. Zodra een tekst wordt gewijzigd, weggelaten of verkeerd uitgelegd, werkt dat door in de hele Bijbel! Dat dit in de diverse vertalingen toch is gebeurd kan verschillende redenen hebben:

- Religie (kerken, stromingen, sekten) kan in het verleden tekst hebben aangepast om 'in het straatje te passen'.

- De Wetenschap kan teksten hebben aangepast om de Bijbel op de wetenschapsideologie aan te sluiten.

- Verkeerde interpretatie door goedbedoelde, maar (deels) foute of verkeerde uitleg in andere media.

Er zullen nog meer redenen zijn, maar die worden, mochten we ze tegenkomen, later toegevoegd of bij de tekst zelf vermeld. Om deze reden plaatsen we informatie over een aantal afwijkende vertalingen bij de uitleg van ieder vers. 

Opmerking: Ook wij zijn niet perfect! Geef fouten en andere meningen dan ook door, opdat we daarop kunnen inspelen.

Reageren

We experimenteren met de optie om te reageren. Opbouwende kritiek is zeker welkom! Reacties worden eerst gecontroleerd voordat we ze plaatsen, dit om spam en onzinnige reacties te blokkeren. Ook reacties met schunnige taal, schelden, discriminatie en andere kwetsend bedoelde inhoud worden niet geplaatst. Het in te vullen emailadres wordt niet zichtbaar geplaatst! 

Vanwege ons kleine team kan het tot enkele dagen duren voordat een reactie zal verschijnen. We vragen daar begrip voor.